Mai Anh
Lễ hội gò Đống Đa được tổ chức để tưởng nhớ đến những chiến công chống giặc ngoại xâm cứu nước của vua Quang Trung, chính vì vậy lễ hội này cũng được gọi là lễ hội chiến thắng như một niềm tự hào của dân tộc. Lễ hội gò Đống Đa mang những nghi lễ truyền thống như cờ hoa cùng tiếng trống chiêng làm sống dậy những trang sử vẻ vang của dân tộc, thôi thúc tinh thần chiến đấu. Cùng tìm hiểu Lễ hội gò Đống Đa ngay dưới đây nhé!
Lịch sử của Lễ hội gò Đống Đa
Gò Đống Đa là một gò đất và là một di tích nằm bên đường phố Tây Sơn, quận Đống Đa, Thành phố Hà Nội. Tại đây năm 1789 quân Tây Sơn đã đại phá và đánh thắng quân nhà Thanh Trung Quốc trong Trận Ngọc Hồi – Đống Đa.
Hơn 200 năm trước (1789), nơi đây là một chiến trường đẫm máu. Khi nhà Thanh đem quân sang xâm lược nước ta, người anh hùng Nguyễn Huệ đã làm lễ lên ngôi Hoàng đế và ra lệnh tiễn quân ra bắc để giành lại độc lập trên quê hương. Cụ thể vào đêm mùng 4 rạng sáng mùng 5 tết Kỷ Dậu, Hoàng đế Quang Trung đã lãnh đạo quân Tây Sơn tiến đánh vào đồn giặc ở Khương Thượng khiến cho tên cầm đầu nhà Thanh phải thắt cổ tự tử. Đây là một di tích lịch sử vẻ vang của dân tộc và là chứng tích về sự thất bại của quân xâm lược.
Trận đánh đã mở đường cho đại quân Tây Sơn từ Ngọc Hồi thừa thắng tiến vào Thăng Long. Gò Đống Đa đã trở thành một di tích lịch sử vẻ vang của Việt Nam kể từ đó.
“Ðánh cho để dài tóc,
Đánh cho để đen răng,
Đánh cho nó chích luân bất phản,
Ðánh cho nó phiến giáp bất hoàn,
Ðánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ”.
Để ghi nhận những khổ lao và công lao của vua và quân Tây Sơn đã vất vả trong suốt quá trình chống giặc và việc hòa bình được lập lại trên quê hương người dân đã tổ chức lễ hội chiến thắng để ăn mừng chiến thắng lẫy lừng này.
Vì vậy, hàng năm, cứ đến ngày 5 tháng Giêng theo lịch âm, nhân dân ta lại nô nức dự Lễ hội gò Đống Đa (Hà Nội); để ôn lại truyền thống hào hùng của người Việt Nam đánh đuổi xâm lược ngoại bang, giành lại độc lập cho đất nước.
Ý nghĩa của Lễ hội gò Đống Đa
Mỗi lễ hội đều có nhiều ý nghĩa khác nhau như Lễ hội làng Lệ Mật, Lễ hội Đền Cổ Loa,… Lễ hội gò Đống Đa được tổ chức để kỷ niệm trận chiến Ngọc Hồi – Đống Đa đại thắng. Buổi lễ này ngoài để tưởng nhớ công lao của vua Quang Trung thì con tôn vinh lên tinh thần quật cường của dân tộc ta. Lễ hội được diễn ra hằng năm để giáo dục những thế hệ sau về những giá trị tinh thần của ông cha ta, về nghệ thuật chuyển quân thần tốc và chiến lược đánh nhanh thắng gọn của quân Tây Sơn.
Trận chiến ở gò Đống Đa chính là minh chứng cho sự kết tinh của truyền thống yêu nước, tinh thần dũng cảm và là bản hùng ca bất tử của dân tộc vẫn đang được giữ gìn theo thời gian. Đây là một lễ lớn trong năm mà bạn nên trải nghiệm trong hành trình khám phá Hà Nội. Đặc biệt, từ sau ngày giải phóng thủ đô (10/10/1954), lễ hội gò Đống Đa được coi là Quốc lễ.
Thời gian và địa điểm tổ chức của lễ hội gò Đống Đa
Địa điểm diễn ra: Gò Đống Đa, Phường Quang Trung, Quận Đống Đa, Hà Nội
Thời gian diễn ra : Mùng 5 Tết Nguyên Đán (5/1 âm lịch)
Nhân kỷ niệm 200 năm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa, năm 1989, Công viên Văn hóa Đống Đa được thành lập trên cơ sở khu vực Gò Đống Đa. Đây là công trình kiến trúc mang tính lịch sử văn hóa nhằm ghi nhớ công ơn của người Anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ. Tổng diện tích của công trình 21.745m2 được chia làm 2 khu vực, gồm khu vực tượng đài, nhà trưng bày và khu vực gò.
Trong ngày hội có nhiều trò chơi vui khoẻ, thể hiện rõ tinh thần thượng võ. Trong đó, trò rước Rồng lửa Thăng Long là độc đáo nhất.
Những nét đặc trưng của lễ hội gò Đống Đa
Lễ hội gò Đống Đa không chỉ thu hút được sự tham gia của người dân Hà Nội mà còn thu hút được khách du xuân trên khắp cả nước. Ngày lễ này được xem là Quốc lễ của nước ta, hằng năm các đại diện những nhà lãnh đạo của Đảng và nhà nước đều đến tham dự và chủ trì cho nghi thức của lễ hội như bày tỏ tấm lòng thành của thế hệ sau dành cho vị vua áo vải.
Phần lễ
Mọi lễ hội truyền thống nào cũng hai phần như là điểm nhấn riêng biệt của lễ hội đó. Vậy Lễ hội gò Đống Đa có phần Lễ được tổ chức như thế nào? Cùng tìm hiểu ngay dưới đây để biết thêm về Lễ hội gò Đống Đa nhé!
1. Lễ rước kiệu
Vào buổi sáng ngày hội (mùng 5 Tết), các vị chức sắc và bô lão trong làng sẽ tề tựu đông đủ để chuẩn bị cho cuộc đại lễ. Đến gần 12 giờ trưa, từ đình làng Khương Thượng đến gò Đống Đa, người ta tiến hành đám rước thần mừng chiến thắng. Cờ, Biếu, tàn, lọng, kiệu… chờ lệnh, sau khi nghe 3 hồi 9 tiếng trống vang lên thì đám rước bắt đầu lên đường. Dẫn đầu đám rước là cờ Tiết Mao được cho là biểu tượng của uy đức thần linh. Lễ rước kiệu diễn ra trong không khí tưng bừng. Đoàn rước di chuyển chậm rãi để người dân có thể nhìn thấy được sự tỉ mỉ và hoành tráng của lễ hội. Đi sau cùng đoàn rước là hình tượng Rồng lửa. Đám rước dài, rực rỡ sắc màu trông rất đẹp mắt, diễu hành chậm rãi, trật tự để cho dân chúng có thể chiêm ngưỡng tỉ mỉ bức tượng hoành tráng của lễ hội.
2. Lễ dâng hương và đọc diễn văn
Khi đám rước về đến gò Đống Đa sẽ có lễ dâng hương và đọc diễn văn để nhớ lại những chiến công hiển hách để ca ngợi sự tài tình của vị anh hùng áo vải.
Theo lời xưa, sau khi chiến thắng quân địch ở Ngọc Hồi – Đống Đa. Nếu ở phần lễ rước thần được cử hành bởi các bô lão trong làng thì phần lễ dâng hương và đọc diễn văn thường sẽ có sự tham gia của các cấp lãnh đạo.
Phần lễ dâng hương được thực hiện dưới chân tượng đài và đền thờ hoàng đế Quang Trung. Đại diện ủy ban nhân dân quận Đống Đa sẽ đọc diễn văn để ôn lại chiến thắng hào hùng của trận đấu Ngọc Hồi – Đống Đa bày tỏ lòng biết ơn và khơi dậy lòng tự hào dân tộc.
3. Lễ cầu siêu
Phần lễ cầu siêu được tổ chức vào buổi chiều cùng ngày tại hai địa điểm là ở chùa Bộc và chùa Đông Quang. Lịch sử xưa ghi nhận răng chùa Bộc là nơi để cầu siêu cho các chiến sĩ nhà Tây Sơn đã hy sinh oanh liệt trong trận chiến gìn giữ độc lập trên quê hương. Bên cạnh việc tưởng nhớ công ơn của những vị anh hùng dân tộc đã ngã xuống thì người dân cũng làm lễ cầu siêu cho quân Thanh đã tử trận trong trận chiến này. Buổi lễ cầu siêu cho những kẻ xâm lược được tổ chức ở chùa Đông Quang đây được coi là lễ “cúng cháo thí”, hành động đẹp đẽ này cũng xem là một nét đẹp của dân ta dành cho những kẻ xâm lược.
Phần hội
Sau khi đã xong phần Lễ, Phần hội gò Đống Đa được tổ chức long trọng ở công viên văn hóa Đống Đa ở Hà Nội. Màn trống khai hội vang rền với tiết mục múa rồng do các nghệ sĩ biểu diễn trong tiếng hò reo cổ cũ của mọi người khiến cho không khí lễ hội càng thêm phần náo nhiệt.
1. Trình diễn quá trình dựng nước và giữ nước của vua Quang Trung
Phần trình diễn lại quá trình dựng nước, giữ nước của vua Quang Trung luôn là điểm nổi bật của lễ hội. Những diễn viên của nhà hát chèo Việt Nam sẽ chịu trách nhiệm tái hiện lại quá trình dựng nước và đập tan hàng vạn quân xâm lược Nguyên Mông. Đây là phần trình diễn mang đậm những nét văn hóa nghệ thuật dân gian đặc sắc. Đây là màn biểu diễn để tôn vinh tinh thần thượng võ và tạo không khí hào hứng phấn khởi cho một năm mới.
2. Đấu võ – Trò chơi quen thuộc của quê hương Bình Định
Quê hương của vua Quang Trung là vùng đất võ Bình Định nên thật là thiếu sót nếu trong ngày lễ lớn này không có những trận đấu võ kịch tính.
Trò chơi đấu võ được thực hiện trong tiếng trống hùng hồn và tiếng la hét của mọi người cổ vũ tinh thần cho những võ sĩ. Điểm thu hút của trò chơi này là trò đấu võ này có sự tham gia của cả nam và nữ.
3. Đa dạng các trò chơi khác
Đặc điểm chung của các lễ hội mùa xuân là có rất nhiều trò chơi thu hút hàng ngàn khách du lịch. Ngoài các trò chơi lớn được chờ đợi thì còn có nhiều trò chơi nhỏ tạo sân chơi cho người dân và khách du lịch tham gia như chọi gà, cờ người, kéo co… Trẻ em thì háo hức với những chiếc tò he hay những bong bóng đầy màu sắc và kích cỡ.
Lễ hội gò Đống Đa là một lễ hội truyền thống mang đậm nét đẹp văn hóa của người dân Việt Nam ta. Nếu bạn muốn chứng kiến tinh thần chiến đấu kiên cường và xem tái hiện lại lịch sử của trận chiến khốc liệt, hãy cùng người thân của bạn đến với Lễ hội gò Đống Đa để trải nghiệm những cảm giác ấy cũng như văn hóa đất nước của một thời oanh liệt chống giặc cứu nước bạn nhé!
